HAKARET SUÇU VE SOSYAL MEDYA ARACILIĞIYLA YAPILAN HAKARETLER

GİRİŞ

Merhaba arkadaşlar, bugün hakaret suçunu konuşucaz. Hakaret suçunun şartları nelerdir? Hangi söylemler hakarete girer, hangileri girmez? Cezası nedir? Hakaretin sosyal medyadan yapılması durumunda hangi hükümler uygulanır ve sosyal medyadaki hakaret nasıl ispatlanır? Tüm bu sorular ve fazlasına videomuzda cevap bulacaksınız.

TANIMLAMA:

Hakaret suçu doğrudan kişinin birey olmaktan kaynaklanan kişilik haklarına saldırıdır ve bu eylem kanunumuzda suç olarak sayılmıştır. Burada biraz ifade özgürlüğü kavramı üzerinde durmakta fayda var. İfade özgürlüğü yasalar ile koruma altına alınan ve herkese tanınmış temel bir haktır. Fakat, bunun da sınırları vardır. İfade özgürlüğü, bireylerin toplum içindeki saygınlıklarını sarsabilecek nitelikteki davranışları kapsamaz ve çoğu zaman ifade özgürlüğü ile hakaret suçu arasında ince bir çizgi bulunmaktadır.

Burada suçun oluşması için, kişinin onur şeref ve saygınlığı rencide edilmelidir. Kavram biraz soyut gelmiş olabilir. Kaldı ki kanunda hangi söz ve eylem hakarettir tek tek sayılmamıştır ve sayılması da mümkün değildir. O yüzden hangi söylem hakarete girer hangisi girmez örnekler vererek anlatmaya çalışıcam.

ÖRNEKLER;

Bir kişiye açık bir biçimde “şerefsiz”, “haysiyetsiz”, “geri zekalı”, “aptal”, vb. gibi sözler söylemenin hakaret suçunu oluşturacağı malumdur. Ama kişiye “saygısız” veya “terbiyesiz” demek hakaret suçunu oluşturmaz.

Kişiye söylenen söz o kişinin mevcut fiziksel veya psikolojik bir özelliğine vurgu yapsa da hakaret suçu oluşmaktadır. Örnek veriyorum, gözleri görmeyen birine “kör herif” demek hakaret suçunun oluşmasına neden olur.

Fakat, kaba ve nezaketsiz davranışlar hakaret suçunu oluşturmaz. Örneğin, kişinin bağırarak konuşması hakaret sayılmaz.

Yargıtay, Beddua niteliğindeki sözlerin de hakaret suçunu oluşturmayacağını söylemiştir. Örneğin, “allah belanı versin”, şeklindeki bir söz hakaret suçu olarak kabul edilmemektedir.

Hakarete ilişkin örnekleri saymakla bitiremeyiz. Ben burada konunun anlaşılması için örnekler vermeye çalıştım. Her somut olayda, hakim, söz veya davranışın hakaret suçunun oluşturup oluşturmayacağını değerlendirecektir.

HAKARET SUÇU KİŞİNİN YÜZÜNE KARŞI İŞLENEBİLECEĞİ GİBİ KİŞİNİN YOKLUĞUNDA DA İŞLENEBİLİR.

Mağdurun yüzüne karşı hakaret suçunda, mağdurun hakaret içeren söz veya davranışları o an öğrenmesi yeterlidir. Mağdura telefon, mail, mektup vb. gibi iletişim yöntemleri kullanılarak yapılan hakaret de mağdurun yüzüne karşı yapılmış sayılır.

Mağdurun yokluğunda hakaret suçu ise, ancak hakaret edenin söz ve davranışlarını en az 3 kişinin öğrenmesiyle oluşabilir. Örneğin iş yerinde, çalışanı ile telefonda konuştuktan sonra sinirlenen patronun, “bu herif şerefsiz” demesini işyerinde çalışan üç kişi duymuşsa artık hakaret suçu oluşmuştur. Gıyapta hakaret için en az üç kişinin şahit olması şarttır.

HAKARET SUÇLARIN ŞİKAYET, ZAMANAŞIMI VE UZLAŞTIRMA

Hakaret suçu kural olarak şikayete bağlı bir suçtur ancak mağdurun kamu görevlisi olması durumunda soruşturma re’sen yapılır. Suçun mağduru, öğrenmeden başlamak üzere 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmak zorundadır. Aksi takdirde şikayet hakkını kaybeder.

Ayrıca Basit hakaret suçu uzlaşmaya tabidir. Öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.

HAKARET SUÇUNUN CEZASINDAN DA KISACA BAHSEDELİM.

Hakaret suçunun cezası, suçun basit veya nitelikli şekillerinden hangisinin işlendiğine göre farklılık arz eder. Suçun basit şeklinde, yani kamu görevlisi olmayan bir kişiye karşı işlenmesi durumunda 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilmektedir. Suçun alenen işlenmesi ve suçun iki kişi arasında karşılıklı olarak işlenmesi gibi durumlarda suçun cezası artırılabilmekte ve azaltılabilmektedir.

ŞİMDİ GELELİM İNTERNET ÜZERİNDEN VE ÖZELLİKLE SOSYLA MEDYA ARACILIĞI İLE İŞLENEN HAKARET SUÇUNA.

Gerçekten de sosyal medya aracılığıyla elde edilen güç duygusu kişilere normal hayatta yapmayacakları veya yapmaktan çekinecekleri şeyleri daha rahat yaptırabilmektedir. Bu da karşımıza, sosyal medyada hakaret suçunu sıklıkla çıkarmaktadır. Öncelikle belirtelim ki; internet yoluyla hakaret suçunun kanunda özel bir düzenlemesi olmayıp, burada da Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

Sosyal medyada işlenen hakaret suçlarında en sıkıntılı konu kişinin belirlenmesi konusuna ki, en sıkıntılı durum da zaten budur. Hakaret suçunu işleyen kişi sosyal medya hesaplarında gerçek kimliğini kullanıyorsa bu durumda failin belirlenmesi zaten çok zor değildir. Fakat, özellikle rumuz kullanılan durumlarda Hakaret suçunu oluşturan iletinin kaynağı olan IP adresinin tespiti gibi bazı teknik desteklerle faile ulaşmaya çalışılacaktır. Burada da İP adresi eğer yurt dışında ise faile ulaşmak zorlaşacaktır.

Diğer yandan; merkezi yurtdışında olan sosyal medya siteleri (facebook, instagram vb) hakarette bulunan hesap sahibinin bilgilerini paylaşmamaktadır. Burada özellikle hakaret oluşturan eylemin bu merkezlerinin bulunduğu ülke olan ABD yasalarına göre suç olmaması da büyük bir etkendir. Bununla ilgili olarak uluslararası işbirliği sağlamak amacıyla çeşitli sözleşmeler devletler arasında imzalanmaktadır. Böylece sosyal medya üzerinden hakaret suçunun işleyen kişilerin tespit edilmesi çok daha kolay olacaktır.

Kaldı ki son dönemlerde, mahkemece suçlunun tespiti açısından daha detaylı araştırma yapılmakta; “nasılsa merkezler yurt dışında oradan buraya bilgi gelmez anlayışıyla yapılan, o hesabı ben kullanmıyordum savunmasına da tek başına itibar edilmemektedir. Yargıtay bir kararında böyle bir savunmada bulunan kişi karşısında, “yaklaşık 10.000 adet twit atılmış ve 10.000 adetten fazla takipçisi olan ve aynı zamanda sanığın fotoğrafları da bulunan hesabın dosya içeriğindeki diğer deliller ile beraber değerlendirildiğinde sahte olamayacağı” yönünde karar vermiştir. Dolayısıyla az önce de söylediğim gibi artık bu konuda mahkemeler tarafından daha detaylı inceleme yapılmaktadır.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNUN YAPTIRIMINDAN DA KISACA BAHSEDELİM.

Burada üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası olup, suçun alenen işlenmesi sebebi ile 6 da bir artırılacaktır. Diğer yandan, eğer şartları oluşmuş ise suçu işlemiş kişiye karşı ayrıca hukuk mahkemelerinde manevi tazminat davası da açılabilmektedir.